ทุกคนคงจะคุ้นเคยกับ “ภาษาดอกไม้” มาบ้างไม่มากก็น้อย ยกตัวอย่างเช่น ดอกกุหลาบสื่อถึงความรัก ดอกทานตะวันเปรียบถึงความสดใสและกำลังใจ ฯลฯ แต่ถ้าถามถึง “ภาษาดอกไม้ของคนไทย” หรือความหมายของดอกไม้ไทยบ้างล่ะ มีดอกไหนที่คุณพอจะตอบได้บ้าง?
ไม่เป็นไรค่ะ เราไม่ได้กำลังจะมาทดสอบความรู้อะไรกัน วันนี้ ร้านดอกไม้ Love You Flower แค่อยากชวนคุณมาทำความรู้จักกับดอกไม้ไทยและดอกไม้ไทยโบราณให้มากขึ้น รวมไปถึงความหมายของดอกไม้ที่บรรพบุรษได้นิยามให้กับดอกไม้เอาไว้ บอกเลยว่า ความหมายลึกซึ้งกินใจไม่แพ้ภาษาดอกไม้สากลเลยค่ะ
รวมดอกไม้ไทย ความหมายดี ที่คุณอาจไม่เคยรู้
1. ดอกมะลิ
ที่มารูปภาพ royalparkrajapruek.org
ดอกมะลิ ความหมาย: ความบริสุทธิ์, ความอ่อนโยน, ความจงรักภักดี, ความรักของแม่
ดอกมะลิ คือ ตัวแทนของความบริสุทธิ์ เพราะดอกมะลิมีสีขาวบริสุทธิ์และมีกลิ่นที่หอมเย็นอ่อนโยน จึงไม่น่าแปลกใจว่า ทำไมดอกมะลิ ถึงถูกยกย่องให้เป็น “ดอกไม้ประจำวันแม่”
ดอกมะลิเป็นหนึ่งในดอกไม้ชนิดที่คนไทยคุ้นเคยและเลือกนำมาใช้อยู่เสมอ ๆ ไม่ว่าจะนำดอกมะลิมาร้อยพวงมาลัย นำเอามาลอยน้ำดื่มให้ชื่นใจ นำมาประดับทำเครื่องแขวนในวัดหรือในวัง ทำบายศรี หรือนำมาปักแจกันดอกไม้ตกแต่งบ้านหรือแจกันบูชาพระ
2. กล้วยไม้
ที่มารูปภาพ tranhao จาก pixabay
ดอกกล้วยไม้ ความหมาย: ความหรูหรา, ความงดงาม, การศึกษา, ความพยายามของครู
กล้วยไม้เป็นสัญลักษณ์ของความมั่งคั่งและความสง่างามในหลากหลายวัฒนธรรม ซึ่งรวมถึงวัฒนธรรมไทยด้วย ซึ่งความหมายเหล่านี้ น่าจะมาจากรูปลักษณ์ของดอกกล้วยไม้ที่แตกต่างและดูโดดเด่นจากดอกไม้ชนิดอื่น ๆ และมีกลีบดอกที่ดูแข็งแรงและสง่างามจริง ๆ
นอกจากนี้ ดอกกล้วยไม้สำหรับคนไทย ยังเป็นดอกไม้ที่สื่อถึงการศึกษาและความพยายามของครู ตามที่เรามักจะเห็นคนนำดอกกล้วยไม้ไปไหว้ครูในวันครู เพื่อเป็นตัวแทนระลึกถึงความทุ่มเทของคุณครู เพราะกว่าที่กล้วยไม้จะผลิดอกสวยสง่าให้ได้ชื่นชมกันนั้น ต้องใช้เวลานานและต้องการการดูแลเอาใจใส่อย่างดีไม่ต่างจากการเคี่ยวเข็ญของคุณครู
3. ดอกบัว
ที่มารูปภาพ Minh Hung Le จาก Pixabay
ดอกบัว ความหมาย: ความบริสุทธิ์, ความสงบ, การตรัสรู้
ดอกบัวคือตัวแทนของความบริสุทธิ์ สะอาด และการตื่นรู้ เพราะว่าดอกบัวคือดอกไม้ที่เติบโตในโคลนตม แต่กลับแทงยอดจากตมขึ้นมาผลิดอกเหนือผิวน้ำอย่างงดงามและใสสะอาด ดังที่ชาวพุทธหลาย ๆ คน น่าจะได้ยินความเปรียบเกี่ยวกับ “บัว 4 เหล่า” กันมาไม่มากก็น้อย
นอกจากนี้ ดอกบัวสำหรับคนไทยยังใช้เป็นดอกไม้สำหรับบูชาพระเหมือนกับชาวพุทธทั้งโลก เนื่องจากดอกบัวเป็นดอกไม้ที่ปรากฏอยู่ในพุทธประวัติและงานพุทธศิลป์มากมาย เช่น ดอกบัวรองพระบาท 7 ก้าว ตอนเจ้าชายสิทธัตถะประสูติ รูปดอกบัวที่เป็นอาสนะหรือดอกรองบาทพระพุทธรูป ฯลฯ
4. ดอกแก้ว
ที่มารูปภาพ shopee.co.th
ดอกแก้ว ความหมาย: ความสุข, ความมั่งคั่ง, ความงดงาม
ดอกแก้วเป็นดอกไม้ที่สื่อถึงความสุขและความมั่งคั่ง ลักษณะของดอกเป็นสีขาวนวล ดอกอยู่รวมกันเป็นพุ่ม มีกลิ่นหอมหวานและเย็น กลิ่นกระจายได้ดีโดยเฉพาะในเวลากลางคืน มักปลูกไว้ในบริเวณบ้าน เชื่อว่ากลิ่นหอม ๆ ของดอกแก้วจะนำพาความสุขและโชคลาภมาให้ค่ะ
5. ดอกบานไม่รู้โรย
ที่มารูปภาพ matichonweekly.com
ดอกบานไม่รู้โรย ความหมาย: ความอดทน, ความเข้มแข็ง, ความยืนยาว
ดอกบานไม่รู้โรยอาจไม่ใช่ดอกไม้ที่มีกลีบดอกอ่อนบางน่ารัก แต่ก็เป็นดอกไม้ที่ไม่เหี่ยวเฉาร่วงโรยไปตามกาลเวลา อาจจะแห้ง แต่ยังคงรูปลักษณ์ของดอกไว้ได้ จึงเป็นสัญลักษณ์ของความอดทนและเข้มแข็ง อีกทั้ง ดอกบานไม่รู้โรยยังใช้สื่อถึงความรักที่ไม่ยืนยาว ไม่มีวันร่วงโรยตามชื่อของดอกไม้
นอกจากนี้ เรามักจะเห็นดอกบานไม่รู้โรยถูกใช้ประดับเป็นส่วนหนึ่งของพานไหว้ครู โดยมีความหมายเกี่ยวข้องกับความยืนยาวเช่นกัน นั่นคือ การเรียนรู้ที่ไม่มีที่สิ้นสุด
6. ดอกดาวกระจาย
ที่มารูปภาพ th.wikipedia.org
ดอกดาวกระจาย ความหมาย: ความหวัง, ความสดใส, การเริ่มต้นใหม่
ดอกดาวกระจายมีกลีบดอกที่คลี่บานเต็มที่ มีสีสันที่สดใส เมื่อต้องแดดจะสว่างสดใส ดอกดาวกระจายมีทั้งสีชมพู เหลือง ส้ม และขาว เมื่ออยู่รวมกันเป็นทุ่งจะสวยงามและดูแจ่มใส
นอกจากความสวยงามแล้ว ดอกดาวกระจายยังเป็นดอกไม้ที่หมายถึงการเริ่มต้นใหม่ได้ตลอดเวลา เพราะว่าเป็นไม้ดอกล้มลุกและออกดอกได้ตลอดปี เปรียบถึงความหวังและการเริ่มต้นใหม่ในทุกสถานการณ์
7. ดอกหญ้า (หญ้าดอกขาว)
ที่มารูปภาพ samunpri.com
ดอกหญ้า ความหมาย: ความเข้มแข็ง, ความยืดหยุ่น, ความสามารถในการปรับตัว
ดอกหญ้าแม้จะดูไม่โดดเด่นแต่มีความหมายในการเป็นสัญลักษณ์ของความเข้มแข็งและความยืดหยุ่น สามารถอยู่รอดในสภาพแวดล้อมที่หลากหลาย แสดงถึงความสามารถในการปรับตัวและการเติบโตอย่างไม่หยุดยั้ง
ดอกหญ้าที่กำลังพูดถึง คือ “ดอกหญ้าขาว” (บ้างเรียก “ม่านสวรรค์”) มีลักษณะโดดเด่น ออกดอกเป็นช่อกระจุกแน่นบริเวณปลายยอด มีทั้งดอกสีม่วงอ่อนอมสีแดง สีม่วง และสีชมพู เมื่อดอกบานจะเป็นพุ่มดูนุ่มฟู เมื่อดอกแก่สีจะจางลงเป็นสีขาวและโรยราลงเหลือแต่ผลที่เป็นแก่น
8. ดอกลีลาวดี
ที่มารูปภาพ technologychaoban.com
ดอกลีลาวดี ความหมาย: ความสุข, ความเยาว์วัย, ความหอมหวานของความรัก
ดอกลีลาวดี เดิมทีเรียกว่า “ดอกลั่นทม” ซึ่งคนไทยโบราณมีความเชื่อว่า ไม่ควรปลูกต้นนี้ไว้ในบริเวณบ้าน เหตุเพราะชื่อ “ลั่นทม” ไปพ้องกับเสียงคำว่า “ระทม” ที่หมายถึง เศร้าโศก ทุกข์ใจ แต่ในภายหลังดอกลั่นทมมีชื่อเรียกใหม่ว่า “ลีลาวดี” หมายถึง ต้นดอกไม้ที่มีท่วงท่าสวยงามอ่อนช้อย
ในปัจจุบัน คนไทยได้ให้ความหมายใหม่กับดอกลั่นทม หมายถึง ละแล้วซึ่งทุกข์ (“ละ” มาจากเสียง /ลั่น/) หรือหมายความว่า มีความสุข นอกจากนี้ ด้วยกลิ่นของดอกลีลาวดีที่หอมอ่อนโยน อีกทั้งกลีบดอกมีสีขาวนวลเจือสีเหลือง ทำให้นึกถึงความสดใส ความอ่อนเยาว์ และความหอมหวานของความรักอีกด้วย
9. ดอกลำดวน
ที่มารูปภาพ royalparkrajapruek.org
ดอกลำดวน ความหมาย: ความเข้มแข็ง, ความยืนหยัด, การมีอายุยืนหรือผู้สูงอายุ
ดอกลำดวนเป็นดอกไม้สีเหลือง กลีบค่อนข้างแข็ง มีกลีบดอก 6 กลีบ แบ่งเป็น 2 วง ได้แก่ 3 กลีบบาน และอีก 3 กลีบหุบอยู่ ทำให้เกิดลักษณะที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ อีกทั้งยังเป็นดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมนวลไม่เหมือนดอกไม้ชนิดอื่น
ลำดวนจัดว่าเป็นไม้ยืนต้น สูงได้ตั้งแต่ 5 - 20 เมตร และเป็นไม้ที่เติบโตได้ในหลากหลายสภาพแวดล้อม จึงถือว่า ต้นและดอกลำดวนเป็นสัญลักษณ์ของความเข้มแข็ง และการยืนหยัด นอกจากนี้ ดอกลำดวนยังเป็นตัวแทนของ “ผู้สูงอายุ” เหมือนต้นลำดวนที่เติบโตผ่านร้อนหนาวจนสูงใหญ่
10. ดอกพิกุล
ที่มารูปภาพ khaosod.co.th
ดอกพิกุล ความหมาย: ความอุดมสมบูรณ์, ความสง่างาม, สิ่งล้ำค่า, ดอกไม้จากสวรรค์
ดอกพิกุลเป็นดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมอ่อนโยน กลีบดอกมี 8 กลีบเรียวแหลม แต่แบ่งปลายกลีบดอกเป็น 2 แหลม แลดูวิจิตรละเอียดละออ
ในอดีตมีความเชื่อว่าดอกพิกุล คือ “ดอกไม้จากสวรรค์” เพราะต้นพิกุลคือต้นไม้ชนิดหนึ่งที่อยู่ในสวนมิสกวันของพระอินทร์บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ คนไทยจึงเชื่อว่า การปลูกดอกพิกุลไว้ในเรือนจะนำพามาซึ่งความอุดมสมบูรณ์ อีกทั้ง ในอดีต กษัตริย์ยังมอบ “ดอกพิกุลเงิน ดอกพิกุลทอง” เป็นเครื่องบรรณาการแสดงไมตรีระหว่างอาณาจักร เพราะถือเป็นสิ่งล้ำค่าและเป็นการอวยพรให้อาณาจักรของมิตรมีแต่ความรุ่งเรือง
11. ดอกปีบ (กาสะลอง)
ที่มารูปภาพ disthai.com
ดอกปีบ ความหมาย: ความอ่อนโยน, ความเคารพ, ความถ่อมตน
ดอกปีบหรือดอกกาสะลอง เป็นดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ กลิ่นบางเบา ออกดอกเป็นกระจุกหลาย ๆ ดอก เมื่อปลิดร่วงลงเกลื่อนพื้นจะหอมฟุ้งกระจาย
ดอกปีบหรือกาสะลองยังเป็นดอกไม้ที่สัมพันธ์กับชาวล้านนา โดยชาวล้านนามักจะนำดอกกาสะลองมาบูชาพระในพิธีสวดเทศน์มหาชาติที่เรียกว่า “ตั้งธรรมหลวง” เพราะมีบันทึกในคัมภีร์ทุติยมาลัยว่า ดอกกาสะลองคือหนึ่งในดอกไม้บูชาพระ อีกทั้ง ยังเชื่อว่าดอกปีบคือดอกไม้ที่ใช้บูชาพระแม่ธรณีดังที่ยามดอกปีบร่วงหล่นลงเกลื่อนพื้นที่ส่งกลิ่นหอมเย็นจรุงใจไปทั้งแผ่นดิน
12. ดอกชวนชม
ที่มารูปภาพ treeitems.com
ดอกชวนชม ความหมาย: เสน่ห์, ความงาม, การต้อนรับ
ดอกชวนชมเป็นดอกไม้ที่ขึ้นชื่อเรื่องความสวยงาม ซึ่งแน่นอนว่า มาจากสีชมพูสดของกลีบดอก ใบเรียวสีเขียวและลำต้นที่ขึ้นเงา อีกทั้งยังเป็นพืชไม้อวบน้ำ ด้วยความสวยงามและชื่อของพืชชนิดนี้ จึงให้ความหมายถึง ความงดงาม การต้อนรับหรือเชิญชวนให้มาชื่นชม
คนไทยถือว่าชวนชมเป็นต้นไม้มงคลที่ควรปลูกไว้ในบริเวณบ้าน เพราะเชื่อว่าจะทำให้ผู้อยู่อาศัยมีเสน่ห์ มีผู้คนนิยมชมชอบ อีกทั้ง ชวนชมยังเป็นพืชที่ชอบแดด ทนความร้อน จึงเหมาะปลูกในสภาพแวดล้อมของประเทศไทย
รวมดอกไม้ไทยโบราณ หายาก ชื่อเพราะ ความหมายดี
1. ดอกชมนาด
ที่มารูปภาพ th.wikipedia.org/wiki
ดอกชมนาด ความหมาย: ความเจริญรุ่งเรืองในหน้าที่การงาน
ดอกชมนาด หรือ ดอกชำมะนาด คือ ดอกไม้สีขาวที่ว่ากันว่าขาวเหมือนข้าวหอมมะลิหุงสุกใหม่ ๆ และมีกลิ่นหอมอ่อนจาง ๆ เจือด้วยกลิ่นใบเตย ชมนาดออกดอกเป็นช่อกระจุกตามซอกใบและปลายกิ่ง ลักษณะคล้าย
รูประฆังคว่ำ เชื่อกันว่า บ้านไหนปลูกชมนาดไว้ ผู้อยู่อาศัยจะมีความเจริญรุ่งเรืองในหนา้ที่การงาน แนะนำว่า ควรปลูกไว้ทางทิศเหนือ
2. ดอกราตรี
ที่มารูปภาพ samunpri.com
ดอกราตรี ความหมาย: ความลึกลับ, ความงดงามในความเงียบสงบ, ความรักในระดับจิตวิญญาณ
ดอกราตรีเป็นดอกไม้ที่บานในเวลากลางคืนจึงมักมีความหมายเกี่ยวข้องกับสิ่งลึกลับ ลักษณะโดยทั่วไปคล้ายกับดอกปีบ ตัวดอกมีสีขาว ออกดอกเป็นกระจุก และส่งกลิ่นหอมเย็นเฉพาะยามค่ำคืน เป็นตัวแทนของเสน่ห์และความงดงามในความเงียบสงบ อีกทั้ง ยังใช้สื่อถึงความรักที่ลึกซึ้งในระดับจิตวิญญาณ หรือ รักข้ามภพข้ามชาติ
3. ดอกการเวก
ที่มารูปภาพ disthai.com
ดอกการเวก ความหมาย: คุณธรรม, ความดี, ความสุภาพอ่อนโยน
การเวกเป็นดอกไม้ที่มี 6 กลีบ โดยแบ่งกลีบออกเป็น 2 ชั้น ชั้นละ 3 กลีบ คล้ายดอกลำดวน กลีบดอกมีสีเหลืองและส่งกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์ในตอนกลางคืนเหมือนกับดอกราตรี
ชื่อของการเวกมาจาก “นกการเวก” ที่เป็นสัตว์ในป่าหิมพานต์ ตามตำนานเล่าว่า นกการเวกคือนกที่บินได้สูงและมีเสียงร้องที่ไพเราะอย่างยิ่ง ถึงขนาดที่ทั้งมนุษย์และสัตว์ต่าง ๆ ต้องหยุดทำทุกอย่างเพื่อฟังเสียงของนกการเวก เปรียบกับกลิ่นหอมของดอกการเวกที่หอมจับใจในยามค่ำคืน ที่ไม่ว่าใครก็ต้องหยุดเพื่อชื่นชม อีกทั้ง กลิ่นหอมยังผูกโยงกับ “กลิ่นความดี” ที่จะขจรขยายและหอมทวนลมได้
4. ดอกจำปี
ที่มารูปภาพ royalparkrajapruek.org
ดอกจำปี ความหมาย: ความรุ่งเรือง, ความสวยงาม, ความรักที่ไม่จืดจาง
ดอกจำปีขึ้นชื่อเรื่องกลิ่นหอมนุ่มนวลและเป็นดอกไม้ ‘คู่แฝด’ กับดอกจำปา โดยลักษณะของดอกจำปีนั้น สังเกตได้จากสีของกลีบดอกจะออกสีขาวนวลหรือสีขาวงาช้าง ปลายกลีบแหลมเรียง กลีบชั้นในจะยาวกว่ากลีบดอกชั้นนอก คนไทยเชื่อว่า หากปลูกไว้ในบริเวณบ้าน ดอกจำปีจะนำความเจริญรุ่งเรืองและความก้าวหน้าในอาชีพมาให้
ตั้งแต่อดีตจนปัจจุบัน คนไทยนิยมนำดอกจำปีมาใช้บูชาพระ ร้อยมาลัย หรือใช้อบกลิ่นในห้องหรือวางอบเสื้อผ้าในตู้ให้เสื้อผ้าหอม เพราะแม้ว่าจะเก็บไว้นานจนดอกจำปีแห้ง แต่ดอกจำปีก็ยังหอมทน จึงเปรียบกับความรักที่คงทน ไม่จืดจาง
5. ดอกจำปา
ที่มารูปภาพ disthai.com
ดอกจำปา ความหมาย: ความรักที่ไม่จืดจาง, ความบริสุทธิ์ใจ, ปัญญา
ดอกจำปา เป็นคู่แฝดกับ “ดอกจำปี” โดยจุดสังเกต คือ ดอกจำปาจะมีสีเหลืองและกลีบดอกชั้นนอกจะยาวกว่ากลีบดอกชั้นใน มีกลิ่นหอมอ่อนโยนลึกล้ำ ถึงขนาดที่ในอดีตชาวอยุธยายกย่องว่าเป็น “พระยาดอกไม้”
ในพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา จะปรากฏว่า พันบุตรศรีเทพส่งดอกจำปาไปให้ท้าวศรีสุดาจันทร์และมีประเพณีนำดอกจำปามาให้คณะทูตเป็นการต้อนรับ นอกจากนี้ ในตำนานพุทธศาสนาเกี่ยวกับอนาคตพระพุทธเจ้า กล่าวว่า ในอนาคตพระเทวเทโวจะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าที่โคนต้นจำปา ดอกจำปาจึงเป็นสัญลักษณ์ของทั้งความบริสุทธิ์ใจและปัญญา รวมไปถึง รักที่ไม่จืดจางเฉกเช่นกลิ่นหอมของดอกจำปา
6. ดอกหิรัญญิการ์
ที่มารูปภาพ Flowers In Thailand ดอกไม้ในประเทศไทย
ดอกหิรัญญิการ์ ความหมาย: ความมั่งคั่ง, ความอุดมสมบูรณ์, ความสำเร็จ
ดอกหิรัญญิการ์เป็นดอกไม้ที่มักเชื่อมโยงกับความมั่งคั่ง ความอุดมสมบูรณ์ และความสำเร็จ ด้วยลักษณะของดอกที่ดูหรูหราสง่างามคล้ายระฆังเงินคว่ำ สีขาวสะอาด มีกลิ่นหอม
นอกจากนี้ คำว่า “หิรัญญิการ์” แปลว่า ผู้ทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งให้เป็นเงิน จึงเชื่อว่า บ้านไหนปลูกหิรัญญิกการ์ไว้ สมาชิกในบ้านจะร่ำรวย ทั้งนี้ เดิมทีที่มาของชื่อดอกหิรัญญิการ์ นั้นมาจากสีขาวนวลของดอกในยามค่ำคืนที่คล้ายกับแสงจันทร์หรือแสงเงิน (หิรัญ แปลว่า เงิน)
7. ดอกซ่อนกลิ่น
ที่มารูปภาพ disthai.com
ดอกซ่อนกลิ่น ความหมาย: เสน่ห์เย้ายวน, การแอบรัก
ดอกซ่อนกลิ่น หรืออีกชื่อเรียกว่า “ดอกซ่อนชู้” เป็นดอกไม่สีขาวสะอาดลักษณะคล้ายดอกปีบ แต่ดอกใหญ่กว่าและชูช่อขึ้นจากต้น ที่มาที่ไปของชื่อดอกซ่อนกลิ่นนั้น มาจากการที่ดอกชนิดนี้มีกลิ่นหอมรุนแรงเฉพาะในตอนกลางคืน ส่วนตอนกลางวันจะไม่ค่อยส่งกลิ่น
ในอดีตคนไทยเคยใช้ดอกซ่อนกลิ่นในการดับกลิ่นในพิธีศพ บ้างจึงรู้สึกว่า ดอกซ่อนกลิ่นนั้นเป็นดอกไม้อัปมงคล แต่ในปัจจุบันเราจะคุ้นเคยกับความหมายที่เกี่ยวข้องกับการแอบรัก การรักข้างเดียวมากกว่า รวมไปถึงเสน่ห์ที่เย้ายวน ความน่าหลงใหล เพราะกลิ่นหอมของดอกซ่อนกลิ่นนั้นหอมรัญจวนและกระตุ้นความรู้สึกทางเพศได้
เป็นอย่างไรกันบ้างคะ สำหรับดอกไม้ไทยและดอกไม้ไทยโบราณ ที่มีความหมายดี ๆ แฝงไว้ นับว่าไม่แพ้กับภาษาดอกไม้ของชาติไหน ๆ เลย และนอกจากความหมายที่ใช้สื่อแทนใจได้แล้ว ดอกไม้ไทยก็ยังมีความหมายที่เป็นมงคล น่าหามาลองปลูกกันนะคะ หอมด้วย สวยด้วย แถมเสริมโชคลาภอีกค่ะ และ นอกจากนี้เรายังมีบทความ ความหมายของดอกไม้ ที่น่าสนใจไม่แพ้กันสำหรับผู้ที่สนใจด้วยนะคะ
Ref: